بررسی و تحلیل سیر تاریخی سیمای خانواده در رمان فارسی از ابتدا تا دهۀ ۵۰

نویسندگان

مریم عاملی رضایی

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

رمان‎نویسی در ادبیات فارسی گونۀ ادبی جدیدی است که مقارن با مشروطه رواج یافت. این نوع ادبی در ایران هم‎زمان با ورود به دورۀ نوین اجتماعی شکل گرفت و واقع‎گرایی و توجه به مسائل اجتماعی یکی از اصلی‎ترین مضامین آن گردید. رمان واقع‎گرا در ایران به دلیل اهمیت و کارکرد خاص خود، همواره در تعامل با نهادهای اجتماعی بوده است و نویسندگان عموماً بیان واقعیت‎های اجتماعی را برای خود نوعی رسالت می‎دانسته‎اند. یکی از مضامین اجتماعی که در رمان‎های فارسی طرح شده، مضمون خانواده و توجه به این نهاد اجتماعی است. مفهوم خانواده در اکثر رمان های ایرانی نقش کلیدی دارد و همواره نقش اصلی داستان در درون خانواده معرفی می شود. از سویی، پرداختن به نقش هایی که انسان‎ها در خانواده به خود می گیرند، غالباً تصویرگر واقعیت های موجود جامعه است. به مناسبت شرایط سیاسی و اجتماعی حاکم بر هر دوره، چگونگی توجه به مسئلۀ نهاد خانواده در آن دوره متفاوت است و دغدغۀ نویسندگان در بازتاب مسائل خانواده با اوضاع اجتماعی زمانه مناسبت تام دارد. در بسیاری موارد، نویسندگان در قالب ترسیم سیمای خانواده، سیمای اجتماع را تصویر می‎کنند و از مناسبات میان اعضای خانواده به عنوان نمونه‎ای از روابط اجتماعی افراد، برای طرح مسائل کلان اجتماعی استفاده می‎کنند؛ به‎گونه‎ای که با پرداختن به جزئیات روابط افراد نزدیک به هم، الگویی از مناسبات کلان اجتماعی را بازتاب می‎دهند. مسئلۀ اصلی این پژوهش، چگونگی بازآفرینی مناسبات خانوادگی در رمان فارسی از آغاز تا دهۀ پنجاه است که در قالب جریان‎های کلی ادبیات داستانی واقع‎گرا، به بررسی و تحلیل تصویری که از این نهاد اجتماعی در ادبیات بازتولید شده است، می‎پردازیم

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

بررسی و تحلیل سیر تاریخی سیمای خانواده در رمان فارسی از ابتدا تا دهۀ 50

رمان‎نویسی در ادبیات فارسی گونۀ ادبی جدیدی است که مقارن با مشروطه رواج یافت. این نوع ادبی در ایران هم‎زمان با ورود به دورۀ نوین اجتماعی شکل گرفت و واقع‎گرایی و توجه به مسائل اجتماعی یکی از اصلی‎ترین مضامین آن گردید. رمان واقع‎گرا در ایران به دلیل اهمیت و کارکرد خاص خود، همواره در تعامل با نهادهای اجتماعی بوده است و نویسندگان عموماً بیان واقعیت‎های اجتماعی را برای خود نوعی رسالت می‎دانسته‎اند. یک...

متن کامل

گونه‌شناسی و سیر تحول پشت‌بندها از ابتدا تا انتهای دوران تاریخی در معمــاری ایــران

دیوار پشت‌بند به عنوان یک سازة بنایی، نقش مهار نیروی رانشی دیوار اصلی را به عهده دارد. این عنصر معمارانه از سالیان دور، در بناهای مسکونی و غیرمسکونی، به شیوه‌ها و انواع مختلف استفاده شده است. در این راستا شواهد باستان‌شناسی، تنها شاخص معتبری هستند که می‌توان با رجوع به آنها از پیشینة دیوارهای پشت‌بند به صورت ضمنی آگاه شد. اینکه اولین‌بار در چه بنایی و کجا استفاده شده مشخص نیست، درجایی هم به صرا...

متن کامل

بررسی سیر داستان های مینیمالیستی فارسی از ابتدا تا امروز

چکیده قصّه و داستان، قدمت بسیاری در بین انواع ادبی دارد. اگرچه اقتضای ماهیّت این گونه ی هنری، اطناب و دراز نویسی است؛ امّا ایجاز و کوتاه نگاری نیز کم و بیش در طول تاریخ- خصوصاً در مشرق زمین- با آن همراه بوده است. بعد از رشد و تعالی داستان کوتاهِ کلاسیک جهان، اواخر دهه ی شصت میلادی (قرن بیستم)، سبک و شیوه-ی مینی مالیسم از هنر وارد ادبیّات شد و در داستان کوتاه تأثیر گذاشت. در ایران نیز با نگاهی به ...

15 صفحه اول

سیر تحول شخصیت و شخصیت پردازی در سه رمان منتخب جنگ (دفاع مقدس) دهۀ شصت تا نود

با شروع جنگ تحمیلی نوع ادبی به ویژه «رمان جنگ» شکل و نضج گرفت، که در طول سه دهۀ شصت تا نود با فراز و نشیب­ های فراوانی روبرو بوده؛ به نحوی که طی این سه دهه ضمن برخورداری از نگاه مثبت اندیش، منفی­ نگر و بینابین نویسندگان آنان به پدیده جنگ از لحاظ عناصر داستانی به خصوص در زمینۀ تکنیک شخصیت و شخصیت­ پردازی سیر تحولی به سمت تکامل پیموده است. با توجه به اهمیت این عنصرمهم داستانی و بررسی سیرتحول آن، ...

متن کامل

بررسی تطبیقی مدایح رضوی در شعر عربی و فارسی از ابتدا تا پایان قرن دهم

چکیده علی بن موسی الرّضا (ع) یکی از چهره‏های مورد ستایش شاعران عربی و فارسی است که بعد از پیامبر اکرم (ص)، امام علی (ع) و امام حسین (ع) بیشترین اشعار را به خود اختصاص داده است، به صورتی که شعر رضوی یکی از موضوعات مستقل در ادبیّات فارسی و عربی محسوب می‏شود. در مقالة حاضر، مدایح رضوی در شعر عربی و فارسی، از ابتدا تا پایان قرن دهم، مورد مقایسه و بررسی قرار گرفته است. مهم‏ترین موضوعاتی که شاعران در ...

متن کامل

بررسی سیر تطور دو گونه زبان در منظومه‌های غنائی از ابتدا تا آخر دوره تیموریان

منظومه‌های غنائی بخشی از ادبیات فارسی هستند که به روایت داستان می‌پردازند به همین جهت زبان توصیفی در آن‌ها کاربرد زیادی دارد. زبان منظومه‌های غنائی در دوره‌های مختلف یکسان نبوده و بر اساس اوضاع فرهنگی، اجتماعی و سیاسی دگرگونی‌هایی در آن ایجاد شده است. در این پژوهش به مقوله دو گونه زبان، شاملِ زبان ‌توصیفی‌تشبیهی و توصیفی‌استعاری، پرداخته‌ایم. به این منظور 9 منظومه غنائی از ابتدا تا انتهای دوره ت...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
پژوهشنامه زنان

جلد ۳، شماره ۵، صفحات ۱۱۷-۱۴۲

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023